Dünya adına etki odaklı çalışırken sürdürülebilir bir iş modeli oluşturma ve sosyal girişimcilik alanında Türk gençlerine örnek olma adına kurulan Fazla Gıda sürdürülebilirlik adına çalışmalarına devam ediyor. Fazla Gıda Pazarlama ve İş Geliştirme Lideri Koray Koçer, gıda atığının çözümü hakkında önemli bilgiler verdi.
Röportaja başlamadan önce kısaca kendinizden ve Fazla Gıda markasının kuruluş sürecinden bahsedebilir misiniz?
Sabancı Üniversitesi endüstri mühendisliği lisans ve işletme yüksek lisans mezunuyum. İş hayatıma Avea’da başladım, sonrasında 10 seneye yakın Unilever’de çeşitli pazarlama koltuklarında görev aldım. 2021’den bu yana Fazla’da pazarlama ve ticari işlerden sorumlu olarak çalışıyorum. Fazla, 2016 yılında iki kurucu ortak, Olcay Silahlı ve Arda Eren tarafından kuruldu. Türkiye’de “sosyal girişim” konseptinin öncü örneklerinden biri olan şirketin ana amacı gıda atığını ve gıda atığı kaynaklı karbon emisyonunu yarı yarıya azaltma hedefine katkı sağlamak. Gıda odağıyla çıktığımız yolculuğumuzda 2022 yılından bu yana gıdayla beraber tekstil, kimyasal, ambalaj gıda atık dikeylerinde teknoloji tabanlı platformlarımızla bütünsel atık yönetimi hizmeti sunuyoruz. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından desteklenen ilk Türk girişim olan Fazla, şu anda Türkiye ve İspanya’da faaliyetlerini sürdürüyor.
Son yıllarda ev dışı tüketim sektörü hızlı bir şekilde büyüyor ve bu durum gıda atığı için büyük bir problem teşkil ediyor. Sizin bu alana sunduğunuz çözümler nelerdir, uzun vadede gıda atığını önlemek için neler yapıyorsunuz?
Her yıl Dünya’da üretilen gıdanın yaklaşık 3’te 1’i çöpe gidiyor. Bu durum ciddi bir ekonomik, sosyal ve çevresel bilanço oluşturuyor. Her yıl israf olan gıdanın tahmini ekonomik değeri 1 trilyon dolarken çöpe giden bu gıdaların üretim, işleme ve nakliyesi için atmosfere salınan karbon emisyonu toplam emisyonun neredeyse %10’unu oluşturuyor. Üretimin 3’te 1’i çöpe giderken dünya nüfusunun %10’u ciddi açlık problemleriyle karşı karşıya ve bir sonraki öğününü nereden bulabileceğini bilmiyor. Tablo maalesef vahim ve bahsettiğimiz atığın yaklaşık yarısı ev dışında oluşuyor. Bu probleme bütünsel bir çözüm sunabilmek için Fazla olarak birlikte çalıştığımız kurumların bir nevi üçüncü parti atık yönetim departmanı gibi konumlanıyoruz. Firmaların tüm atıl stoklarını ve atıklarını olabilecek en yüksek ekonomik, sosyal ve çevresel faydayı yaratarak yönetiyoruz. Firmalara sunduğumuz çözümler arasında atıl stoklarının ikincil satışı, satıştan çekilmiş ama insan tüketimi için uygun durumda olan ürünlerin ihtiyaç sahiplerine bağışı, insan tüketimi için uygun durumda olmayan gıdaların hayvan yeminde değerlendirilmesi ve artık canlı tüketimi için uygun durumda olmayan ürünlerin geri dönüştürülmesi var.
Geri dönüşüm projelerinizin içeriğinin sektöre özel olarak değişiklik gösterebildiğini görüyoruz. HM Gazete okuyucularımız için özellikle Horeca ve Edt sektöründe bu projeler sizler tarafından nasıl yönetiliyor? Bu konuyu sektörlere göre farklılıkları anlatan örneklerle beraber özetleyebilir misiniz?
Aslında farklılıklar sektör özelinde değil, her oluşan atık kendine özgü ve hepsinin kendi içerisinde değerlendirilmesi gerekiyor. Tek bir fabrikadan çıkan aynı atık bile sezona, hacme, atığın durumuna göre farklı çözümlerle değerlendirilebilir. Örneğin belli bir dönemde bir firmadan çıkan fazla ürünü yeniden satışta değerlendirebilirken, farklı bir dönemde aynı atığı geri dönüşüme göndermek gerekebiliyor. O yüzden firmalarla yakın çalışıp oluşan her atıl stok ya da çıkan her atıkta en doğru aksiyonun ne olacağına, firmaya en yüksek faydayı nasıl yaratabileceğimize bakıyoruz ve ona göre operasyonları organize ediyoruz.
Fazla Gıda olarak işletmelere sunduğunuz ‘Fazla İyi’ uygulamasından HM Gazete okuyucularımız için kısaca bahsedebilir misiniz? Bu alanda kaç tane işletme ile iş birliği içindesiniz?
Fazla İyi uygulamamız pastane, restoran, mezeci, manav, market gibi işletmelerde gün içerisinde satılamayan ama hala tazeliğini koruyan ürünlerin indirimli bir şekilde tüketicilere satıldığı bir uygulama. Uygulama vasıtasıyla hem işletmelere maliyetine katlanarak ürettikleri ya da satın aldıkları ürünleri satamadıkları durumlarda değerlendirme ve bu ürünlerden ek gelir elde etme şansı sunuyoruz, hem de tüketicilere bu ürünlere %50 indirimli şekilde ulaşma imkanı sağlıyoruz. Diğer tüm servislerimizde olduğu gibi burada da ana amaç oluşan gıda atığının önüne geçilmesi. Şu anda uygulamamız İstanbul’da kullanıma açık ve 250’nin üzerinde işletme uygulamaya dahil olmuş durumda. Okuyucular uygulamayı uygulama mağazalarında “Fazla” ismiyle indirebilirler.
Profesyonel mutfaklarda her yıl tonlarca gıda birçok sebepten ötürü çöpe atılıyor. Sizin işletmelere sunduğunuz Akıllı Tartı Sistemi ile gıda atığı büyük ölçüde engellenmiş oluyor. HM Gazete okuyucularına Akıllı Tartı Sisteminizden bahsedebilir misiniz?
Akıllı Tartı Sistemi sizin de bahsettiğiniz gibi profesyonel mutfaklarda her gün oluşan atığın önüne geçmek için sunduğumuz bir servis. İşletmelerde depolama, üretim, banket/açık büfe ve tabaktan dönen aşamalarında oluşan tüm atıkları Akıllı Tartı Sistemi sayesinde kolayca ölçmek ve raporlamak mümkün. Bu raporlama sayesinde atık oluşumunun nerede olduğu tespit edip atığı azaltıcı aksiyonlar alabiliyorsunuz. Bugün işletmelerin satın aldığı gıdaların işletme tipine göre %5 ila 35’i arasında bir kısmı çöpe gidiyor. Bu atığı ölçmeye başladığınızda %50 azaltmak mümkün, bu da işletmelerin tüm satın alım maliyetlerinde %8’e varan bir avantaj sağlamalarını mümkün kılıyor. Üstelik çöpe giden tonlarca gıdayı da kurtarmaya destek oluyorlar.
Son dönemde Sürdürülebilirlik konusu her şirket için gündem teşkil ediyor. Sizlerin Sürdürülebilirlik Danışmanlığı hizmetiniz hakkında bilgi alabilir miyiz?
7 yıldır atık yönetimi ve sürdürülebilirlik konusunda 200’ün üzerinde firmayla çalıştık ve yurt dışındaki en iyi örnekleri yakından takip ederek Türkiye’de atık yönetimi konusunda ilkleri gerçekleştirdik. Burada edindiğimiz tecrübeyi son 2 yıldır danışmanlık ve eğitim hizmetlerimizle sektöre aktarıyoruz. Firmaların atık oluşum süreçlerini haritalandırıp atık azaltımına dair öneriler sunabiliyoruz, sürdürülebilirlik sertifikalarıyla ilgili süreçlerin danışmanlığını yapıyoruz, firmalara sıfırdan kurumsal sosyal sorumluluk projeleri kurgulayabiliyoruz ve firma çalışanlarına sürdürülebilirlik eğitimleri veriyoruz.
